Gemeenten spelen een belangrijke rol in een aantal grote opgaven die er liggen om Nederland meer duurzaam te maken. Afgelopen maart hebben we gestemd voor de gemeenteraad. De coalitieakkoorden die naar aanleiding van deze verkiezingen zijn opgesteld bieden een mooie kans om te bekijken wat de ambities van gemeenten zijn. Bureau 7TIEN heeft daarom ruim 200 gemeentelijke coalitieakkoorden bestudeerd. In een vierdelige serie nemen we je mee in de duurzaamheidsplannen van de gemeenten voor de komende vier jaar. In de vierde blog in deze serie hebben we het over de ambities op het gebied van circulariteit.
Afval scheiden ja maar kostenefficiëntie blijft belangrijk
Nederland wil in 2050 een circulaire economie hebben. Althans dat is de ambitie uit het nationaal grondstoffen akkoord. In een circulaire economie worden grondstoffen hergebruikt en bestaat er geen afval. In 2030 moet het primaire grondstoffen verbruik al met 50% zijn verminderd.
De nationale ambitie is nog niet volledig doorgedrongen in gemeenten. Circulariteit is het minst benoemde onderwerp binnen de drie thema’s die zijn onderzocht. In 70% van alle onderzochte coalitieakkoorden is circulariteit direct of indirect genoemd. Gemeenten laten zich vaak leiden door het nationale VANG programma (Van Afval Naar Grondstof). Het doel vanuit VANG is om het aantal kilogram restafval per bewoner tot 100 te beperken. Er is dan ook een aanzienlijke groep gemeenten die het eigenlijk alleen over afval heeft als het gaat over circulaire economie. Vaak zelfs zonder circulariteit expliciet te benoemen. Zoals:
“De hoeveelheid afvalstoffen moet tot 2025 nog verder naar beneden […] Het uitgangspunt blijft dat de vervuiler betaalt en de afvalstoffenheffing kostendekkend is.” (Woensdrecht)
Die kostendekkendheid zien we meer terug. In een opvallend groot aantal coalitieakkoorden is expliciet opgenomen dat geen gebruikt zal worden van Diftar, een afkorting voor gedifferentieerde tarieven waarbij het erop neerkomt dat de afvalstofheffing berekend wordt op de hoeveelheid aangeboden afval per huishouden. Hoe een reductie in afval dan wel zal worden behaald is onduidelijk.
Gemeenten in provincie Utrecht meest ambitieus op gebied circulariteit
Circulariteit is echter breder dan alleen afval. Het betreft de R-ladder in zijn geheel. Dus ook refuse en reuse. Dit blijkt nog weinig uit de coalitieakkoorden. Een kleine groep gemeenten gaat wel verder. Voorbeelden van concrete voornemens betreffen circulaire inkoop, circulair bouwen of het faciliteren van hergebruik. Amersfoort noemt in het coalitieakkoord bijvoorbeeld:
“We stellen een routekaart op om de inkoop en aanbesteding 100% CO2 neutraal en circulair te maken.”
Daarbij valt op dat het voornamelijk gemeenten in de provincie Utrecht zijn die meer ambitieus zijn. Gemeenten in Groningen, Zeeland en Flevoland zijn juist minder ambitieus als het gaat om circulariteit. De figuur hieronder toont dit.
Wilt u meer weten? Lees dan hier het volledige onderzoeksrapport naar coalitieakkoorden of neem contact op met Wieke Meijer
